Pronkjuweel in de LocHal is de Glazen Zaal

Mick Eekhout is opgetogen over het tweede leven van zijn ‘design baby”. Hij was, samen met Kees Spanjers, het technische brein achter ’s lands eerste – zo goed als volledig – Glazen Zaal 10 x 20 x 10 meter zonder kozijnen.

De akoestiek van de zaal

De akoestiek van de zaal werd bepaald door de ideale ruimte afmetingen en volume (2020 m3), in woorden van akoesticus Rob Metkemeijer (Peutz Associes, Zoetermeer) “parallel aan de afmetingen van de kleine zaal van het Concertgebouw” in combinatie met een aantal absorberende en diffuserende elementen. De bolle cellowand was niet alleen een architectonische reactie op de opstelling in de Berlage ruimte, maar kwam ook voort uit de wens geluid te verstrooien over de toeschouwers en flutterecho’s ten gevolge van evenwijdigheid van de wanden te voorkomen.

Voor de bolle cellowand waren specifieke akoestische elementen aangebracht (de ‘zeilen’) die enerzijds aan de zichtzijden meewerkten aan het verstrooien van het geluid. Anderzijds werd het focussen van geluid uit de bolle cellowand voorkomen en zorgden de achterzijden voor extra absorptie van geluid. Ook in het plafond waren verstrooiende elementen aangebracht (de hol en bol gehangen plexiglas lichtkoepels). Langs de vlakke wanden zorgden geperforeerde metalen panelen gevuld met absorberende minerale wol voor het bereiken van de juiste nagalm tijd. Deze bedroeg 1,2 tot 1,5 seconden in lege toestand, en ca. 1,1 sec. met publiek. De geluidsisolatiewaarde van de omhullende constructie bedraagt ca. 25 dB(A).

Daarmee had de Glazen Muziekzaal een uitstekende akoestiek, geschikt voor muziek en spraak.

Nederlands Philharmonisch Orkest

De Glazen Muziekzaal werd vanaf 1990 gebruikt. Omdat het Nederlands Philharmonisch Orkest in 2012 uit de Beurs van Berlage vertrok, verviel het regelmatige gebruik. Zeer tegen de zin van de oorspronkelijke ontwerpers besloot de directie van de Beurs van Berlage in 2013 om de Muziekzaal te slopen. Zij kwamen daartegen in verweer. De oorspronkelijke ontwerpers kregen de gelegenheid om de zaal te laten demonteren en te koop aan te bieden. Belangstellenden konden een voorstel indienen waarvoor ze hem wilden gebruiken.

Aanbesteding

Het gevolg was een aanbesteding op grond van verkoop van de gedemonteerde onderdelen voor het symbolische bedrag van één euro en de verplichting de zaal weer als origineel elders op te bouwen en te gebruiken. Daaraan deden meer dan vijftig gegadigden uit het binnen- en buitenland mee. In 2014 kwam de gemeente Tilburg als winnaar uit de aanbesteding van het hergebruik van de Glazen Zaal. De zaal werd opnieuw opgebouwd in de Locomotiefhal in de Spoorzone, De LocHal, met de bedoeling om hem in 2018 gebruikt te nemen. Zij publiceerde er een persbericht over. Tilburg wilde de ruimte onder meer gaan gebruiken voor debatten, congressen en exposities.

Wethouder Berend de Vries: “De glazen zaal past perfect binnen de plannen voor onze Stadscampus. Alle partijen die zich in het complex willen vestigen, hebben behoefte aan een multifunctionele ruimte. Zij zijn enthousiast over de aankoop van deze bijzondere zaal.” De Stadscampus is het gebied tussen het gebouw de Smederij en het nieuwe stationsplein. In dit deel van de Spoorzone moeten middelgrote en kleine bedrijven en kennis- en onderwijsinstellingen komen. In de zaal is plek voor ruim tweehonderd bezoekers.

De kosten van het hergebruik van de glazen zaal (inclusief vervoer, opslag en verzekering) bleken ongeveer vier ton. Deze kosten waren onderdeel van de stichtingskosten van de herbestemming van de Locomotiefhal en werden gedekt door het uitvoeringskrediet. Het college reserveerde ongeveer 28,3 miljoen euro voor de ontwikkeling. Met de herbouw van de Glazen Zaal en het hergebruik van praktisch alle onderdelen, werd een perfect voorbeeld van circulariteit in de bouw gerealiseerd!

Huidig gebruik van de Glazen Zaal door Seats2Meet

Met architect Ingrid van der Heijden van Civic Architects, Amsterdam, werd de nieuwe positie van de Glazen Zaal, ruggelings tegen de oud-industriële kraanbaan in haar ontwerp van de LocHal geplaatst. De ingangen kwamen nu aan de transparante zijde van de ‘cellobuik’zijde. De herbouw werd weer uitgevoerd door Octatube, Delft.

Per 1 december 2018 is de Glazen Zaal het middelpunt geworden van de 1^e verdieping van de LocHal, door Seats2Meet Tilburg gehuurd van de gemeente Tilburg en weer verhuurd om dienst te doen voor vergaderingen, seminars en symposia. En in het weekend en ‘s avonds ook een nieuwe plek voor muziek en theater. Ook ‘s nachts kan ie gaan kloppen, als de heartbeat van de Spoorzone. Mogelijk kun je er ook gaan trouwen. De Tilburgers zullen hun eigen karakter wel in de zaal tot uitdrukking brengen, daar kan men op wachten. De industriële LocHal blijft in beeld door de glazen wanden van de Glazen Zaal. De zaal zorgt voor een akoestische, maar transparante scheiding met alle levendigheid van de Tilburgse bijenkorf die de LocHal straks is.

Meer informatie over de mogelijkheden van de Glazen Zaal.

De drie oorspronkelijke ontwerpers

Kees Spanjers, Mick Eekhout en Rob Metkemeijer hebben ook een zeer positieve ervaring met een andere zaal, de Glazen Museumzaal van het Delftse Prinsenhof. Deze werd geopend in februari 1997 en werd sindsdien ook gebruikt door een jaarlijks kamermuziekfestival, dat praktisch altijd uitgeboekt is, nu al 22 keer op rij. Moderne techniek gecombineerd met een romantische ambiance. Zo iets gaat mogelijk gebeuren in de LocHal, tussen industriële ambiance en modern ontmoeten. Zij hopen derhalve dat de Glazen Zaal van Tilburg ook binnen een jaar het middelpunt wordt van een uitstralend Tilburgs cultuur- en muziekleven.

Brochure van Kees Spanjers [Kees.Spanjers@ZSA.nl], Mick Eekhout [M.Eekhout@Octatube.nl] en Rob Metkemeijer [fiorimet@xs4all.nl] voor Seats2Meet in de Spoorzone van Tilburg info@seats2meettilburgspoorzone.nl]. De Glazen Zaal is, net als de LocHal, eigendom van de gemeente Tilburg.ME, dec. 2018